Ne yalan söyleyeyim önce adlarına çarpıldım! Sivil Ağlar programı için röportaj yapacak sivil toplum kuruluşlarını tararken gözüme ilişen “Çorapsız Çocuklar Derneği” sadece isimleri ile değil gencecik ekipleri, çalıştıkları zorlu alan ve kısa sürede yaptıkları ile de etkileyici bir kuruluş.
Gündelik hayatımızda sıklıkla karşılaştığımız çocuk işçiliği, çocuk emeğinin sömürüsü ile mücadele, Çorapsız Çocuklar Derneği’nin çalışma alanını oluşturuyor. Sokaklarda, oturduğumuz bir cafede burnumuzun dibinde bitiveren ve elindeki kağıt mendili satın almamız için mimiklerini, beden dilini ustalıkla kullanmaları “öğretilmiş” çocuklarla başlıyor, biz berber koltuğunda otururken “bir koşu çay getiriveren” veya hızlıca yerleri süpüren çocuklarla devam ediyor, sanayi kentlerinin merdiven altı atölyelerinde, tamirhanelerde yağlı kara suratlarıyla yorgun çocuklara kadar uzanıyor hikaye…
Çocuk işçiliği ile mücadele tüm dünyanın sorunu. UNICEF, bu alandaki mücadele perspektifini şöyle açıklıyor:
“Çocuk işçiliğini ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalarımız, 5 temel bileşene dayanmaktadır:
- Çocuk işçi olarak çalıştığı veya risk altında olduğu belirlenen Türk vatandaşı veya sığınmacı çocuklar ve ailelerinin çocuk koruma, sosyal koruma, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimini artırmak;
- Mesleki Teknik Eğitim ve çıraklık programlarının kapasitelerini ve güçlendirerek örgün eğitim yoluyla mesleki beceri kazanımı ve nitelikli istihdama geçişi artırmak;
- Ulusal düzeyde çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasından ve faaliyetlerin koordinasyonundan sorumlu kurumların kapasitelerinin güçlenmesine katkıda bulunmak;
- Çocuk işçiliğini normalleştiren ve süreklilik kazandıran düşünce ve toplumsal önkabulleri değiştirmek; ve
- Çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasına yönelik politika savunu çalışmalarının ve sosyal koruma mekanizmalarının güçlendirilmesi amacıyla bilgi ve kanıt üretmek.”
ILO da kayıtsız değil çocuk işçiliği konusuna ve bu konuyu tanımlarken şu ifadelere yer veriyor:
“Çocuk işçiliği şunları kapsar:
- çocuklar için zihinsel, fiziksel, toplumsal ya da ahlaki açılardan tehlikeli ve zararlı işler
- okula düzenli devam etmelerini engelleyerek eğitimlerini;
- okullarından erken ayrılmalarına yol saçacak işler
- çocukları okullarıyla aşırı uzun süren ve ağır işleri beraber yürütmek zorunda bırakan işler.
En aşırı biçimleri düşünüldüğünde çocuk işçiliği çocukları köleleştirir, ailelerinden ayırır, onları ciddi tehlikelerle, hastalıklarla karşı karşıya bırakır, çok küçük yaşlarda büyük kentlerin sokaklarında kendi başlarının çaresine bakacak duruma düşürür. Belirli “çalışma” biçimlerinin “çocuk işçiliği” sayılıp sayılmayacağı çocuğun yaşına, yapılan işin türüne ve aldığı zamana, gerçekleştiği koşullara ve ülkelerin bu alanda gözettikleri hedeflere bağlıdır. Dolayısıyla yanıt hem ülkeden ülkeye hem de belirli bir ülkede sektörden sektöre farklılık gösterir.”
Pandemi, dünya genelinde gelir eşitsizliğini daha da derinleştirirken, yoksulluk da yaygınlaşıyor, derinleşiyor. UNICEF pandemi sonrasında çocuk işçiliğinin son 20 yıldaki en yüksek artışla dünya çapında 160 milyona ulaştığını raporluyor! 160 milyon! Evet dünyada 160 milyon çocuk işçi var. Bunun “en iyimser rakamlarla” 1 milyonu da Türkiye’de!
Sıradanlaştırdığımız, olağanlaştırdığımız, farkına bile varmadığımız çocuk hikayelerinin peşine düşmüş Çorapsız Çocuklar Derneği’nin genç ekibi. Çocuk emeğinin sömürülmesini bir hak ihlali, hak gaspı olarak görüyor ve mücadele ediyorlar. Çetin bir mücadele! Hele ki ağır ekonomik krizin yaşandığı, derin yoksulluğun şehirleri sarıp sarstığı bir dönemde… Aileler yoksullaştıkça daha fazla birey eve ekmek getirme sorumluluğuyla karşı karşıya kalıyor. Çocuklar… Eğitimden kopmak, en azından aksatmak zorunda kalıyorlar çoğu kez.
Firdevs Çazım Çorapsız Çocuklar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı. Ben sordum, o büyük bir sabırla yanıtladı sorularımı. Bu sohbetin video kaydını dilerseniz youtube kanalımızdan izleyebilirsiniz:
Sohbete başlamadan önce neymiş, kimmiş bu Çorapsız Çocuklar Derneği diye merak ederseniz (ki etmeniz için onlarla konuştuk zaten:) web sitelerini bir ziyaret etmenizi öneririm. İlginizi çekeceklerinden kuşkum yok. İlginiz desteğe dönüşürse (ki bundan büyük memnuniyet duyarım) en kolay vereceğiniz destek sosyal medya hesaplarını takibe almak… Farkındalığımızın artması dileğiyle…
Çorapsız Çocuklar Derneği web sitesi
Sinan Dirlik/ Sivil Ağlar, 9 Mayıs 2022
Sivil Ağlar yayınlarımızda görmek istediğiniz Sivil Toplum Kuruluşlarını, yayınlarımıza ilişkin görüş ve önerilerinizi sinan@reportare.com adresine yazabilirsiniz.