“Wikipedia’nın açıklığı bir hata değil, başarısının kaynağıdır”
Aaron Swartz
2001 yılında kurulduğundan beri sıkı takipte olduğum bir mecra Vikipedi (Wikipedia). Reportare’de de kaynak vermek istediğimizde hiperlink olarak öncelikli tercihimiz eğer ilgili başlıkta bir bilgi varsa Vikipedi oldu hep. Açık erişimli, kullanıcıların üye olup ve/veya olmadan ortaklaşa içerik ürettikleri, içerikleri değiştirebildikleri, iyileştirebildikleri bir çok dilde hizmet veren, özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız ve kar amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisi olarak tanımlıyor kendisini. Kurucularından Jimmy Wales, Vikipedi’yi, “Dünya üzerindeki her insana kendi dilinde, en üst kalitede, bedava bir ansiklopedi oluşturma ve dağıtma uğraşısı” olarak tanımlamaktadır. Ve tahmin edebileceğiniz gibi hiçbir zaman bitmeyecek olan bir ansiklopedi projesidir.
Türkçe içeriklerin yer aldığı Vikipedi ise 2003 yılında başlamış olup, 5 Haziran 2021 tarihi itibariyle ansiklopedide 406.231 madde, 2.020.138 sayfa, 35.661 dosya ve toplamda 25.519.967 değişiklik yer almaktadır. Yine bu tarih itibariyle 26 hizmetli dâhil toplamda 1.304.980 kayıtlı kullanıcısı vardır.
29 Nisan 2017’de Vikipedi’ye Türkiye’den erişim Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından idari tedbir uygulanmak suretiyle engellenmiş ve 2 yıl 8 ay 17 gün aradan sonra (992 gün), 15 Ocak 2020 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararıyla yeniden erişime açılabilmiştir.
Bilginin özgür ve herkesin erişimine açık olmasını savunan, önemseyen biri olarak Vikipedi projesini çok önemli bulsam da özellikle Türkçe içerikler başta olmak üzere içeriklerin doğruluğu, yanlı olması, manipülasyona ve vandalizme açık olması konusu herkes gibi bende de hep soru işareti oluşturmuştu. İngilizce versiyonunda hem içeriklerin çok daha fazlası olması, doğruluk oranının yüksekliği, daha detaylı olmasını da Türkçe içeriklerle karşılaştırdığımızda hala büyük eksiklikler olduğunu görüyoruz -ki Türkiye’den erişim engeli koyulmasının sebeplerinden biri olarak da bu bilgilerin yanlışlığı ve manipülasyon gösteriliyordu.
Hiçbir zaman yasaklardan yana olmadım, uzun vadede tıpkı İngilizce versiyonunda olduğu gibi içeriklerin zamanla çok daha iyi olacağına inancını kaybetmeyenlerdenim. Özellikle yeni jenarasyonların kollektif içerik üretimine çok daha fazla destek vereceğini düşünüyorum. Üstelik şu yanılgıdan da kurtulmak lazım, bir çok mecrada, sözlüklerde, forumlarda, sohbetlerde içerikle ilgili sürekli eleştirildiğini görüyorum, okuyorum, duyuyorum. Herkese açık, bilginin üretimi ve paylaşımı anlamında tüm dünya insanlarına ait bir platformu eleştirmek çok anlamsız geliyor. Eksik mi görüyorsun eleştireceğine gir tamamla, yanlış mı görüyorsun söyleneceğine gir düzelt. Üretim ve paylaşım anlamında herkese açık bir mecrayı, üstelik sana da ait olan bir bilgi kaynağını hiçbir katkı koymadan eleştirmek sıkışık trafikte aracının içinde oturup trafiğe söylenmeye benzetiyorum. Trafiği yaratanlardan biri, yani sorunun kaynağı aynı zamanda sensin.
Kafama takılan tüm bu konulardaki soru işaretlerini Vikipedi’ye içerik oluşturan topluluklardan biri olan “WikiMediaTurkey” grubundan sevgili Başak ve Zafer’e sordum ve beni kırmayıp uzun uzun anlattılar. Umarım sizlerin de kafasındaki bazı soru işaretlerine cevap olabilir bu röportaj ve umarım siz de sadece cevaplar bulmakla kalmaz, bu kolektif, hepimize ait, gelecek nesillere miras bırakacağımız, sonu olmayan ansiklopediye içerik üretmek konusunda aktif katkı sağlarsınız.
İyi okumalar…
Ulvi Yaman, 9 Haziran 2021