Ne zaman “self made rich” (kendi kaynaklarıyla zengin) tabirini görsem uyuz olurum. Bunu genelde milyar dolarlık adamlar için de kullandıklarında da, nevrim döner. Mesela bu lafı Elon için de çok kullanıyorlar. Elon’un babası zenginliğini madenlerden kazanıp oğluna sermaye vermemiş gibi.
Bu milyardar iş adamlarımız bir de üstüne tepeden laflar ederler ya. Gel de daha uyuz olma! En son Elon ‘resessyon (yani ekonomik durgunluk) iyi olur, aptalların üzerine çok para yağdı’ gibi bir laf etmiş. Hatta ‘Covidle insanlar evden çalışma diyerek uğraşmadan geliri doğal sanıyorlar, bu da uyanmalarını sağlar demiş’. Sanki kendisi zaten uzaktan çalışmıyormuş ve her zaman fabrikasındaymış gibi konuşuyor ya, neyse! Tamam zekisin başarılısın ama başkalarını batsın, dünyayı sel alsın gibi laflar etmen ne demek yahu! E elbette başka firmaların iflası kendisi için çok iyi, dünyanın en zengin insanı olunca evsiz, işsiz kalacak insanları düşünmesi gerekmez. Bakın ben size, hangi aptalın üzerine ne kadar çok para yağdı anlatayım (bu bilgilerin kaynağını referanslara ekledim):
SolarCity Elon’un firmalarından biri. New York eyaleti SolarCity için Buffalo’da bir güneş paneli fabrikası kurmak için 750 milyon dolar harcadı.. San Mateo, California merkezli şirket, tesisi yılda 1 dolara kiralayacak. Yanlış duymadınız, yılda bir dolara! Üstelik, on yıl boyunca Elon’un firması hiç emlak vergisi ödemeyecekbu da tahmini 260 milyon dolarlık bir fark. Federal hükümet ayrıca güneş enerjisi kurulumlarının maliyetinin %30’unu karşılamak için hibeler veya vergi kredileri sağladığı için. SolarCity, Hazine Departmanından 497.5 milyon dolar doğrudan hibe aldı.
Ancak bu rakam, hükümetin desteğinin tam miktarı dahi değil. SolarCity, kurumsal bir dosyaya göre 2006’dan beri 217.595 müşteriye sistem kurdu. Her biri bir konut sistemi için mevcut ortalama fiyatı öderse – Endişeli Bilim Adamları Birliği’ne göre yaklaşık 23.000 dolar – hükümete maliyeti, SolarCity’ye ödenen Hazine hibelerini de içerecek şekilde yaklaşık 1.5 milyar dolar oluyor.
Nevada, Tesla’ya Reno yakınlarında devasa bir pil fabrikası inşa etmesine yardımcı olmak için 1.3 milyar dolarlık teşvik sağlamayı kabul etti. Kaliforniya’nın öncülük ettiği ve diğer dokuz eyalet tarafından benimsenen bir düzenleyici sistemde, otomobil üreticileri, zorunlulukları karşılamak için yeterince sıfır emisyonlu otomobil satamazlarsa kredileri satın almak zorundaydı ve Tesla çevre kredileri satarak rakip otomobil üreticilerinden 517 milyon dolardan fazla para topladı. .
Daha küçük ölçekte, Musk’ın roket şirketi SpaceX, Teksas’tan orada bir fırlatma tesisi inşa etmek için yaklaşık 20 milyon dolarlık ekonomik kalkınma sübvansiyonu için bir anlaşma yaptı. (Teşviklerden ayrı olarak SpaceX, NASA ve ABD Hava Kuvvetleri’nden devlet sözleşmelerinde 5,5 milyar dolardan fazla kazandı.)
2015 çok eski mi diyorsunuz daha 2018 de, Roadstar arabası yeterince satılmayan Tesla, federal teşvik paketinin bir parçası olarak 465 milyon dolarlık bir kredi aldı – bu, esasen çığır açan Model S’nin geliştirilmesi ve üretimi için kullanılan para kaynağının temelini oluşturdu.
Tesla ve SolarCity yetmez, Space X de zaten Nasa’dan projeleri için milyarlarca dolar destek ve kaynak aldı. İhalelere girip, devletin sağladığı bütçelerler uzaya araç gönderen Elon, nedense Nasa’dan destek almadan bunları yapıyormuş gibi sunmuyor mu bunları?
Özetle, negatif gelir akışı olan firmaların batıp sağlıklı firmalara yol açmasını isteyen Elon, şunu unutuyor: Tesla 2010-2018 arası milyarlarda yatırım alıp hep nakit akışında negatifte kaldı. 2021 de ilk defa kar etti Tesla! E demek ki, Tesla çok önceden batmalıydy ve batardı da, devletten aldığı destekler olmasa.
Bahse girerim, yatırımcılarla her masaya oturduğunda, devletten aldığı yardımları da başarı hanesine gösterip, yatırımcıların güvenini taze tuttu.
Peki ben devletin insanları ve firmaları desteklemesine karşı mıyım? Asla değilim, kimi zaman değişimin öncüsü olmak için bu şart da. Ancak bunun belli bir hisse veya bir anlaşma karşılığında olması gerektiğini düşünüyorum. O da olmadı, bu katolizör desteklerle ayakta kalan ve hatta büyüyen firmaların, daha sonra sanki devletten destek almamış gibi umursamaz ve arsız laflar etmesini, devletin alt gelir kesimine ve ortak eğitim ve sağlık için harcamalarına laf etmesini kabul edemiyorum.
Elon eğer zenginse, devletten aldığı ihaleler ve hibelerle zengin oldu. Adam maaş dahi almıyor ki, maaşının vergisini ödesin? İnsanlara bilgelik satmadan önce bizim kaynaklarımızdan elde ettiğini faiziyle geri ödesin ve düzgün bir gelir /maaş gösterip vergi versin bari.
Bu durum sadece Elon’a özgü değildir. Kriz zamanı, devletin halka maddi destek olmasına kesinlikle karşı çıkarlar. Batmak üzere olan firmaları için devletin düşük veya sıfır faizli kredilerine, hatta hibelerine saldırırlar, bunlar olsun diye lobicilik yaparlar ve bunu da ‘şu kadar kişiye ekmek sağlıyoruz ’ diye sunarlar. Ama krizden kendileri kurtulunca da, devletin alt gelir grupları için sağladıkları imkanlara saldırırlar ve sosyalizme söverler! Esasında, kamu kaynaklarını kullanma meselesinde en ileri sosyalistler bu kapitalist şirketlerin patronlarıdır. Hatta istedikleri kapitalizm değil, şirket sosyalizmidir. Devletin firmalara bol keseden karşılıksız para dağıtmasını isterler. Yeter ki kaynaklar halka dağıtılmasın!
Referanslar:
https://futurism.com/the-byte/spacex-funding-nasa-moon-mission
https://www.latimes.com/business/la-fi-hy-musk-subsidies-20150531-story.html
Fotoğraf: Sharon McCutcheon/unsplash.com