Yaklaşık iki yıldır, kendilerine “Anonymous” adını veren “hacktivist” grubun / grupların adının, küresel internet gündeminde geçmediği gün yok neredeyse. Devletlerden şirketlere, resmi kurumlardan siber güvenlik firmalarına, banka ve ödeme sistemlerinden istihbarat kuruluşlarına, belli ülkelerden Interpol gibi uluslararası otoritelere kadar bir çok iktidar odağına karşı eylemler gerçekleştiriyorlar. Bu eylemlerin her birinin politik bir nedeni, hedefi ve mesajı var. Onları bu yüzden “hacktivist” olarak adlandırıyoruz, çünkü bu terim politik amaçlı “hack” eylemlerini tanımlamak için kullanılıyor.
Anonymous’un ortaya çıkışı biraz daha eskilere gidiyor, ama onları özellikle 2010 sonunda WikiLeaks’e yönelik ABD baskısına ve bu baskı sonucunda organizasyonun bağış kaynaklarına PayPal, VISA, Master Card gibi ödeme sistemlerinde el konulmasına karşı giriştikleri “intikam” eylemleriyle duyduk. O zamandan beri de, gerek Arap Baharı sırasında Tunus, Mısır, Libya, Suriye, Yemen, Bahreyn gibi otokratik iktidarlara karşı giriştikleri eylemler, akabinde de Öfkeliler (Los Indignados) hareketi kapsamında Yunanistan, İspanya gibi ülke otoritelerine yönelik eylemleri, “Wall Street’i İşgal Et” (OWS) ile başlayıp küreye yayılan işgal eylemlerine verdikleri destekler, SOPA / PIPA ve ACTA gibi telif hakkı lobileri tarafından internete yönetilen tehditlere karşı başlattıkları “Kara Mart” (Black March) boykot girişimi, ABD seçimlerinde bu baskıcı düzenlemeleri destekleyen meclis üyelerinin teşhir edilmesi gibi kampanyalar ile adlarını duyurmaya devam ediyorlar. Bu arada, Türkiye’deki ağır internet sansürüne karşı “OpTurkey”, “OpDigiturk” gibi eylemler ve BTK sistemlerine saldırılarak kullanıcı bilgilerinin elde edilmesi gibi olaylarla ülke gündeminde de yer tutuyorlar.
Nereden çıktı bu Anonymous?
Anonymous’un ortaya çıkışı, 2003’de “4chan imageboard”da döndürülen bir muhabbete rastlıyor. “Imageboard”, metin yerine imgeleri kullanan bir tür çevrimiçi tahtaya not bırakma sistemi / forum (BBS / Bulletin Board System’lar gibi). “4chan”, Japonya’da başlayan “imageboard” mantığının (mesela “Futaba Channel”) İngilizceye uyarlanmış hali olarak aynı yıl ortaya çıkan, anarşist, aktivist ruha sahip bir forum ve kendi alt kültürünü yaratmış durumda. Şu sıralar her yerde görülen “meme” (internette virüs misali yayılan kavram-imgeler) furyası da oradan çıkıyor. Yine orada dönen bir “meme”den türeyen bu fikir, internetin kökeninde bulunan anonimlik kültürüne bağlı ve kendilerine “anarşist küresel beyin” diyen bir grubun tartışmalarıyla şekilleniyor ve yayılıyor. Kavramı sahiplenen bir çok çevrim içi veya çevrimdışı anarşist grup da ortaya çıkıyor eş zamanlı olarak.
Önceleri oldukça satirik ve ironik takılıyorlar; ama bu hazcılığın yanı sıra politik söylem her zaman var. 4chan’in yanı sıra, 711chan, “Encyclopædia Dramatica” ve farklı IRC kanallarında da buluşuyorlar; sonra grup büyüdükçe YouTube kanlarından sosyal medyanın diğer alanlarına da yayılıyorlar. 2008’den sonra grubun politik eylemliliği artıyor. İlk kurban Tom Cruise ve Scientology Tarikatı oluyor. Cruise’un tarikatla ilgili bir videosu internete sızdırılıyor ve “Project Chanology” başlıyor. Tarikat videonun telif hakkının kendisinde olduğunu ileri sürerek YouTube’dan silinmesini isteyince, Anonymous bunu ifade özgürlüğüne bir saldırı olarak yorumlayıp tarikat web sitelerine saldırmaya başlıyor. Anonymous’un ünlü motto’su da bu sırada ortaya çıkıyor: “Biz Anonim’iz, Biz Lejyonuz. Bağışlamayız. Unutmayız. Bizi bekleyin.”
Daha sonra 2010 sonunda WikiLeaks’e yönelik saldırılara karşı, bu saldırıların sorumluları olarak gördükleri PayPal VISA, Banc of America gibi kurumların sitelerine karşı DDoS (Distributed Denial of Service) ataklarından oluşan “Ödeme Operasyonu”nu (Operation Payback) başlatmalarıyla bu eylemler hız kazandı ve çeşitlendi.
Arap Baharı ile birlikte eylemlerin politik çizgisi de belirginleşti ve derinleşti. Bu eylemlerin bir kısmında bir diğer hacktivist grup olan Lulz (AntiSec) da destek verdi.
Not: Bu yazı 12 Mart 2012 tarihinde Özgür Uçkan’ın kendi web sitesinde yayınlanmıştır.