HEDEP’li vekiller son yıllarda Kürt kültürüne, Kürtçe’ye ve Kürtçe sanata yönelik baskının tehdit boyutuna ulaştığını bu nedenle Meclis araştırması açılmasını istedi.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) Milletvekilleri Beritan Güneş Altın, Adalet Kaya, Hüseyin Olan, Ceylan Akça Cupolo, Serhat Eren ve Semra Çağlar Gökalp Kürt sanatçıların yaşadığı zorluklara ilişkin Meclis araştırması açılması talebiyle araştırma önergesi verdi.
Verilen önergenin gerekesi olarak Batman, Bitlis, Diyarbakır, Mardin, Urfa, Şırnak gibi iller başta olmak üzere Kürtlerin yoğun yaşadığı illerin tamamında Kürtçe sanat üretimi yapan sanatçılar üzerinde uygulanan psikolojik tehditler had safhaya ulaştığı belirtildi.
“Baskılar her geçen gün artıyor”
Araştırma önergesinde özetle şunlar kaydedildi:
” 2016 yılında ilan edilen ve hukuki olarak son bulsa dahi pratikte birçok uygulamasının sürdüğü OHAL ile birlikte ise birçok Kürt dil kurumu kapatılmış, Kürtçe tiyatro oyunları ile Kürtçe müzik yapan sanatçıların konserleri makul ve makbul herhangi bir gerekçe sunulmadan yasaklanmış, Kürtçe şarkı söyleyen sokak müzisyenleri kolluk kuvvetleri eliyle engellenmiştir. Bu engellemeler ve baskılar, son bulmak bir yana her geçen gün artıyor.”
Önergede 2021 yılından itibaren Kürt sanatı ve sanatçılarının yaşadığı baskı ve zor uygulamalara dair şu örneklere yer verildi:
* Mezopotamya Kültür Merkezi’nin (Navenda Çanda Mezopotamya) 30. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla düzenlenecek olan “Berbang” adlı konser Kadıköy Kaymakamlığı tarafından yasaklandı.
* 2021’de Mardin Valiliği’nin Kürtçe sahnelenen “Tartuffê” tiyatro oyunu pandemi gerekçesiyle yasaklandı.
* Yıllardır, İstanbul İstiklal Caddesi’nde birçok dilde müzik yapan müzisyenlere herhangi bir engel çıkarılmazken Kürtçe müzik yapan müzisyenler sistematik şekilde kolluk tarafından engellendi, gözaltına alınıp enstrümanlarına el konuldu.
* Kasım 2021’de AKP yönetimindeki Keçiören Belediyesi’nin “Kürtçe müzik yapılacak” gerekçesiyle sanatçı Mem Ararat’ın konser vereceği salon için yapılan sözleşmeyi tek taraflı feshetti.
* Mart 2022’de Cizre’de Kürtçe Mem û Zîn tiyatro oyunu Cizre Kaymakamlığı tarafından iptal edildi.
* Mayıs 2022’de AKP yönetimindeki Çayırova Belediyesi, Kürtçe “Don Kixot” isimli oyunu için sözleşme yapılmasına rağmen salon vermedi.
* Mayıs 2022’de AKP yönetimindeki Derince Belediyesi Kürt sanatçı Aynur Doğan’ın konserini iptal etti.
* Mayıs 2022’de Metin-Kemal Kahraman’ın Muş konseri Valilik tarafından yasaklandı.
* Temmuz 2022’de Kürt opera sanatçısı Pervin Çakar’a, repertuarında Kürtçe eserler olması nedeniyle Artuklu Üniversitesi’nin salonu verilmedi.
* Haziran 2023’te “Haylo Dîsa Tevlihev Bû” adlı tiyatro oyunu Tatvan Kaymakamlığı tarafından gerekçesiz yasaklandı.
* Haziran 2023’te Mezopotamya Kültür Merkezi’nin “Horasan Öyküleri” etkinliği Fatih Kaymakamlığı tarafından yasaklandı.
Kürtçe müzik dinleyenlere saldırılar
HEDEP vekilleri ayrıca son dokuz yılda yani 2014’ten bu yana sadece Kürtçe konuştuğu ya da Kürtçe müzik dinlediği için fiziki saldırıya uğrayan yüzlerce yurttaştan en az 6’sının hayatını kaybettiğini ve 252’sinin yaralandığını belirtti.
Önergede son aylarda baskıların yaşamlarına yönelik tehdit boyutlarına ulaştığı vurgulandı:
“Kürtçe sanatsal üretim yapan sanatçılar zaman zaman fiziki takibe maruz bırakılmakta, özel hayatlarına dair türlü çirkin ve hakaretamiz tehditlerle karşılaşmaktadırlar. Kürt kültürüne dair sanatsal üretimleri bitirmek maksatlı olduğu düşünülen bu baskılar son günlerde boyut değiştirerek ‘Sizi sarı torbalara koyacağız’, ‘Bekleyin neler olacağını, göreceksiniz’ gibi yaşamlarını tehdit eder boyutlara ulaşmıştır.”
Vekiller bu nedenlerle meclis araştırması açılmasını talep ettiler.