Ulvi Yaman: Sevgili Başak ve Zafer, öncelikle sizi tanıyarak başlayalım. Vikipedi topluluklarından birisiniz diye biliyorum. Kimsiniz, nesiniz? Vikipedi’ye olan bu ilginiz nereden geliyor, tam olarak ne yapıyorsunuz?
Başak Tosun / Zafer Batık: Bizler her şeyden önce günümüzde internet kullanıcısı olan hemen herkes gibi Vikipedi’nin okurlarıyız ve okur olmanın dışında Vikipedi’nin içeriğine katkı veren gönüllülerin küçük bir bölümüyüz. Yirmi yıldır Vikipedi’ye katkı verip içeriği oluşturmuş olan diğer gönüllüler gibi boş zamanlarımızda kendi ilgi alanlarımız doğrultusunda Vikipedi sitesi için bilgiler derleyip yazarak içerik üretiyoruz, güncellemeler yapıyoruz ya da içeriğin düzenlenmesi ile (örneğin maddelerin uygun kategorilere yerleştirilmesi, iç bağlantıların verilmesi ya da imla hatalarının düzeltilmesi gibi işler) uğraşıyoruz. Anlayacağınız yazma, çeviri yapma, görseller hazırlama, kod yazma gibi becerilerimizi bu platformda kullanıyoruz.
Vikipedi, İngilizce bir site olarak yayına başladığı 15 Ocak 2001’den beri bu şekilde vaktini, emeğini veren birçok gönüllü tarafından oluşturulmuş, pek çok dil sürümü olan, kitle-kaynaklı bir platform. Türkçe konuşan gönüllülerin içinden küçük bir grup olarak 2016 yılında bir araya gelip bir topluluk kurduk ve hobimiz olan bu uğraşı yaygınlaştırmak için bir şeyler yapmaya karar verdik. Dünyanın hemen her ülkesinde Vikipedi gönüllülerinin kurduğu benzer topluluklar var. Bizimki de dünyadaki bu topluluklardan bir tanesi. Derdimiz şu; birçok internet kullanıcısı Vikipedi’deki ve benzer mecralardaki içeriği tüketiyor ama o içeriklerinin nasıl üretildiğini, ne kadar güvenilir olduğunu düşünmüyor, sorgulamıyor; kendisinin verebileceği katkının farkında değil. Bu konuda farkındalığı ve katkıları arttırmak, içeriklerin daha bilinçli tüketilmesini, daha çok yararlanılmasını ve desteklenip zenginleştirilmesini sağlamak için tanıtım yapan, çeşitli kurumlarla, sivil toplum örgütleriyle iş birlikleri yapıp projeler geliştiren bir gönüllü oluşumuz.
Ulvi Yaman: Wikipedia ve Vikipedi’ni amacı tam olarak nedir? Ne yapmaya çalışıyorsunuz ve bu neden bu kadar önemli?
Başak Tosun / Zafer Batık: Vikipedi’nin kurucusunun ifadesiyle; “Yeryüzündeki herkesin dünyadaki tüm bilgilere erişebildiği bir dünya hayal edin. İşte yaptığımız şey bu” (“Imagine a world in which every single person on the planet is given free access to the sum of all human knowledge. That’s what we’re doing”). Biz ise tanıtımlarımızda Vikipedi’nin yaptığı şeyi kitaplık metaforuyla anlatmayı seviyoruz. Vikipedi’de gönüllülerin yaptığı şey, ilgi duydukları konuda ellerinin altındaki ikincil kaynaklarda (kitaplar, ulaşabildiği akademik yayınlar, ücretli/ücretsiz haber siteleri gibi…) yer alan bilgileri derleyip, özetleyip -bazen başka dillerden çevirip- kaynağını göstererek herkesin erişebileceği, ücretsiz olarak yararlanabileceği bir platforma koymaktır. Yani Vikipedi’de yapılan, bir kitaplığın üst raflarındaki kitapları alıp, insanların göz hizasındaki bir rafa indirmek gibidir.
Vurgulamak istediğimiz nokta şu; buradaki içerikleri oluşturanlar ne araştırmacıdır ne haberci. Bu mecrada orijinal içerikler üretilmez; başka kaynaklarda var olan bilgiler özetlenir, kaynağı belirtilerek paylaşılır. O yüzden şöyle diyebiliriz; Vikipedi’yi oluşturanlar çoğunlukla, okuyup öğrendiklerini paylaşma heyecanı duyan okurlardır. Güvenilir kabul edilen kaynaklarda yayımlanan bilgilere herkesin erişebilmesi, kendi anadilinde okuyabilmesi gerektiğine inanan ve bunun için çalışan kimselerdir. Her bir gönüllünün bambaşka kişisel motivasyonu olabilir (kimisi hayranı olduğu sanatçıya veya tuttuğu takıma sevgisini ifade etmenin bir yolu olarak onun Vikipedi maddesini günceller; kimisi kendi yöresini, köyünü tanıtma, görünür kılma arzusundadır; kimisi cinsiyetçilikle mücadele derdindedir ve cinsiyetçi ifadeleri temizlemek üzere Vikipedi’ye gelip katkı verir…) ama ortak noktanın bir öğrenme merakı ve paylaşma isteği olduğunu söyleyebiliriz.
Wikimedia Vakfı ise Vikipedi sitesinin 2001’de yayınlanmaya ve popülerleşmeye başlamasından sonra 2003 yılında sitenin işlemesi için gerekli teknik alt yapıyı sağlamak üzere kurulmuş kâr amacı gütmeyen bir kuruluş. Onun amacı, Vikipedi’nin altyapısını sağlamak, içerik ile bir ilgisi yoktur. Sadece Vikipedi değil, aynı mantıkla işleyen ve aynı altyapıyı kullanan başka kitle-kaynaklı projeleri de destekler: VikiSöz, VikiSözlük, Vikikitap, Vikiveri, Vikigezgin…gibi