- 13 – 20 Haziran Raporu | Türkçe
- 13 – 20 June Report | English
13-20 Haziran 2023 Türkiye’de Sanatsal İfade Özgürlüğü Raporu
- Sanatçı Orhan Aydın’dan AKP’li Belediyeye Tepki: Sansüre Hayır!
Sanatçı Orhan Aydın, AKP’li Balıkesir Belediyesi’nin düzenlediği Tiyatro Festivali’nde, katılan sanatçıların sosyal medya paylaşımlarına bakılarak oyun yasaklandığını iddia etti.
Tiyatrocu Orhan Aydın, Twitter’dan paylaştığı bir açıklamada AKP Balıkesir Belediyesi Tiyatro Festivali’ne katılacak oyuncuların sosyal medya paylaşımlarına bakılarak yasak getirildiğini söyledi. Sanatçı, “AKP Balıkesir Belediyesi Tiyatro Festivali’ne katılan grupların içindeki sanatçıların twetlerine bakıp oyun yasaklıyor. Bu faşist dayatmaya hiçbir sanatçı boyun eğmemelidir. Yasak varken o festival yapılmamalıdır. Sanatçılar hiç kimsenin uşağı değildir. Sansüre-Yasağa Hayır!” ifadelerini kullandı.
Orhan Aydın’dan AKP’li Belediyeye Tepki: Dayatmalarınıza Boyun Eğmeyeceğiz!
- Selçuk Kozağaçlı Savcılığın İzlemediği Film Nedeniyle Yargılanıyor
Savcılık “Mahalle” adlı filme ait olduğunu iddia ettiği ham görüntülere dayanarak Selçuk Kozağaçlı hakkında iddianame hazırladı. Emniyet bu görüntülerin nasıl elde edildiğini açıklayamadı.
2017 yılından bu yana tutuklu olan Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Genel Başkanı Selçuk Kozağaçlı, Türkiye’de gösterilmeyen “Mahalle” adlı film nedeniyle hakkında açılan dava kapsamında hâkim karşısına çıktı.
Belgesel yönetmeni Sibel Tekin’in de iddianamesini hazırlayan savcı, Selçuk Kozağaçlı hakkında 17 Aralık 2022 tarihinde iddianame düzenledi.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın hazırladığı iddianamede, afişinde “Bir Grup Yorum Projesi” olarak duyurulan, kentsel dönüşümü konu edinen “Mahalle” adlı filmin senaristinin Kozağaçlı olduğu, çekimlerine 2018 yılında İstanbul’da başlandığı, 16 Mayıs 2022 tarihinde Fransa’da gala yapıldığı, Türkiye’de yayınlanmayan filmin Almanya, Belçika, İngiltere, Avusturya ve Danimarka’da gösterime girdiği belirtildi.
Filme ait olduğu iddia edilen bir görüntü de soruşturma dosyasına girdi. Söz konusu görüntülerin nasıl ele geçirildiğine dair bilgi vermeyen savcı, YouTube’da yayınlanan 2 dakikalık fragmanı da izlediğini söyleyerek, “kentsel dönüşüm kampanyası ile DHKP-C’nin görüş ve ideolojisinin filme yansıtılmaya çalışıldığını” iddia etti.
Davanın 13 Haziran’da görülen ikinci duruşmasına Silivri Cezaevi’nden SEGBİS aracılığıyla katılan Kozağaçlı, “Ortada bir film yok, dosyadaki ham görüntülerin menşei belli değil, nereden geldiğini bilmiyorsunuz. Bana ve size gönderilen görüntülerde ortada bir film ve tekst olmadığı için neyin senaryosunu yazdığımı bilmiyoruz” dedi.
Hukuka aykırı oluşturulan bir delilden yargılandığını söyleyen Kozağaçlı, savunmasını “Mahkemenize sunulan bu yasadışı delilin nasıl elde edildiğine dair bir el koyma tutanağı olmaksızın beni nasıl yargılayabilirsiniz” sorusuyla bitirdi. Duruşmaya 26 Eylül tarihinde devam edilecek.
Selçuk Kozağaçlı Savcılığın İzlemediği Film Nedeniyle Yargılanıyor
- Ödül Alan Sanatçılar Hedef Gösterildi: “Bunları Hoş Görmeyin”
Elle Style Awards Ödül Töreni’nde konuşma yapan oyuncu Eda Ece ile müzisyen Mabel Matiz ve Melike Şahin, iktidara yakın isimler ve bazı medya kurumları tarafından hedef gösterildi.
13 Haziran’da (dün) gerçekleşen Elle Style Awards Ödül Töreni’nde ödül alan oyuncu Eda Ece, depremzedeleri hedef alan ve sosyal medyada çokça eleştirilen bir konuşma yaptı. “Yani deprem bölgesine yaptığımız her şeyi onlar başkaları yapıyor sandı, sandıktan onu anladık neyse!” şeklindeki sözleri tepki çekti.
Aynı gece ödül alan müzisyen Mabel Matiz’se ödül konuşmasında, “Ödülümü varlıklarını korkusuzca haykırmaya devam eden ve bu anlamda cesaretleriyle bana her zaman çok büyük ilham olan, Türkiyeli LGBTİ+’lara armağan ediyorum” ifadelerini kullanarak ödülünü Türkiye’de yaşayan tüm LGBTİ’lere ithaf etti.
Müzisyen Melike Şahin de ödülünü alırken “Bütün kız kardeşlerim, bütün lubunyalar incinmiş her yerimizi şefkatle sarmalayacak güce sahibiz bunu biliyorum ve ödülümü hak ettiğimiz dik gülüşlere ve ödediğimiz bedellere adıyorum” şeklinde konuştu. Bunun üzerine sanatçılar, iktidara yakın isimlerce hedef gösterildi.
“Keşke istisna olsalar!”
AKP MKYK Çevre, Şehir ve Kültür Başkan Yardımcısı Eyüp Gökhan Özekin, “umarız bir belediyemiz milyonlar ödeyip ellerini öpmez, bir elçilikte ağırlamaz, bir siyasimiz ziyaretlerine gitmez” diyerek sanatçılara yönelik tepki çağrısı yaparken “Bunları hoş gördükçe sayıları azalmayacak, artacak” ifadeleriyle sanatçıları aşağıladı.
Terörle İlişkilendiriliyor
Mabel Matiz’in ödül konuşmasında LGBTİ’leri anması, iktidara yakın medya tarafından terörle ilişkilendirilerek haber yapıldı. Seçim öncesi LGBTİ’lere yönelik nefret söylemini artıran iktidar yanlısı medya kuruluşlarından Sabah Gazetesi, Mabel Matiz’i hedef gösterirken “LGBT terörüne destek verdi” ifadelerini kullandı.
Haberde “LGBT sapkınlığı sahnelere sıçradı” şeklinde nefret söylemi ifadeleri kullanılırken, geçtiğimiz yıl İstanbul Yenikapı’da düzenlenen festivalde LGBTİ bayrağı açan sanatçı Gülşen ve Reyhan Karaca da hedef gösterilirken “Mabel Matiz de katıldığı ödül töreninde LGBT terörüne destek verdi, skandal ifadeler kullandı,” deniliyor.
Aydınlık Gazetesi de Melike Şahin ve Mabel Matiz’in LGBTİ’lere selam gönderen konuşmalarını “skandal” olarak nitelendiren bir haber yaparak sanatçıları hedef gösterdi.
Ödül Alan Sanatçılar İktidar Medyasının Hedefinde
- Ödülünü Kadınlara ve LGBTİ+’lara İthaf Eden Melike Şahin’in Konseri İptal Edildi
Bursa Büyükşehir Belediyesi resmi Twitter adresinden yapılan iptal duyurusunda herhangi bir gerekçe belirtilmedi.
Ödülünü Kadınlara ve LGBT+ lara Adayan Melike Şahin’in Konseri İptal Edildi
- Melek Mosso Konseri Süleymanpaşa Belediye Başkanı’nı İstifaya Götürdü
Müzisyen Melek Mosso’nun sahne aldığı konser nedeniyle eleştirilen Tekirdağ Süleymanpaşa Belediye Başkanı Cüneyt Yüksel istifasını verdi.
AKP’lilerin, Melek Mosso konserini iptal etmemesi gerekçesiyle tepki gösterdiği Süleymanpaşa Belediye Başkanı Cüneyt Yüksel, AKP Genel Merkezi’ne çağrıldı. Savunması istenen Yüksel, istifa etti. Yüksel’in yerine yardımcısı Hüseyin Uzunlar göreve getirildi.
Melek Mosso Konseri AKP’li Başkanı İstifaya Götürdü
- Melek Mosso Konserini İptal Etmeyen Belediyenin Reklam Panoları Hacklendi
Müzisyen Melek Mosso’nun 57. Uluslararası Tekirdağ Kiraz Festivali kapsamında AKP’li Süleymanpaşa Belediye Başkanı Cüneyt Yüksel ile birlikte sahneye çıkması sonrası dijital reklam panoları hacklendi.
Bibil & Mutarrif kod adını kullanan hackerlar belediyenin dijital reklam panolarına, “Bir daha İslam karşıtı konser düzenlerseniz bir daha geliriz” yazdı.
Melek Mosso Konserini İptal Etmeyen Belediyenin Dijital Reklam Panoları Hacklendi
- Melike Şahin ve Mabel Matiz’in Denizli Konserleri İptal Edildi
Elle Style Awards’taki ödül konuşmaları nedeniyle hedef gösterilen Melike Şahin ve Mabel Matiz’in Denizli konserleri iptal edildi. Belediyenin sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda bir gerekçe sunulmadan, “Kamuoyuna duyurumuzdur… 19 ve 30 Haziran tarihlerinde Açık Hava Tiyatrosu’nda özel bir şirket tarafından yapılacak olan Mabel Matiz ve Melike Şahin konserleri iptal edilmiştir” denildi.
Melike Şahin ve Mabel Matiz’in Denizli Konserleri İptal Edildi
- Stand-up Gösterisi LGBTİi+’lar İbaresi Nedeniyle Yasaklandı
Mor Dayanışma’nın bugün (17 Haziran 2023) Kadıköy Muaf’ta düzenleyeceğini duyurduğu Mor Mikrofon Falan adlı stand-up gösterisi, Kadıköy Kaymakamlığından gelen telefon ve polisin mekâna uyguladığı baskı nedeniyle yapılamadı. Yasaklama gerekçesi afişte yer alan gösterinin sadece ‘kadınlar ve LGBTİ+’lar’a’ açık olduğuna dair kullanılan ibare.
Mor Dayanışma resmi Twitter hesabından gösterinin yapılacağı mekânın bulunduğu sokağın polislerle dolu olduğunu gösteren bir video ile bir açıklama yayınladı:
“İstanbul/Kadıköy’de gerçekleştireceğimiz Mor Mikrofon Falan, afişte belirtilen ‘kadınlar ve lgbti+’lar’ yazısı bahane edilerek hukuksuzca polisler tarafından yasaklandı! LGBTİ+’lara yasaklanan eylemler listesine film izlemek, piknik yapmak, çay içmekten sonra bu sefer de stand-up eklendi.”
Stand-up Gösterisi LGBTİ+’lar İbaresi Nedeniyle Yasaklandı
- Ahmet Mümtaz Taylan, LGBTİ Paylaşımı Nedeniyle Hedef Gösterildi
Oyuncu Ahmet Mümtaz Taylan, Babalar Günü için sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Başta lgbti+ bireylerin babaları olmak üzere tüm babaların Babalar Günü kutlu olsun” ifadelerini kullandı.
Taylan’ın bu paylaşımı, iktidara yakın basın organı Sabah Gazetesi tarafından terörle ilişkilendirilerek servis edildi. Yapılan haberde Gülşen ve Mabel Matiz gibi isimler de hedef gösterilirken “LGBT sapkınlığı” şeklindeki nefret söylemi içeren haberde şu ifadeler kullanıldı:
“Sosyal medya ve dijital platformlarda tehlikeli boyutlara ulaşan, doğrudan aile yapısını hedef alan LGBT sapkınlığı, son dönemde sanat camiasına da sıçradı. Daha önce Gülşen, Reyhan Karaca ve Mabel Matiz gibi ünlü şarkıcılar LGBT terörüne destek verirken, bu kez oyuncu Ahmet Mümtaz Taylan Babalar Günü’nde LGBT sapkınlığına arka çıkan bir paylaşımda bulundu. Ünlü sanatçının söz konusu paylaşımı sosyal medyada büyük tepki çekti.”
Ahmet Mümtaz Taylan LGBTİ Paylaşımı Nedeniyle Hedef Gösterildi
- Konseri İptal Edilen Hüseyin Turan: “Kimlerin Ön Ayak Olduğu Aşikâr”
Müzisyen Hüseyin Turan 29 Temmuz Cumartesi günü Bursa Büyükşehir Belediyesi Orkestrası ile çıkacağı programın iptal edildiğini duyurdu.
Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu’ndan Mahmut Çınar’a konuşan Hüseyin Turan, iptal kararını şöyle yorumladı:
“Öncelikle şaşırmadım, bekliyordum. Bana teklif belediyeden değil organizasyon firmasından geldi. Afişler gelince belediye logosunu gördüm. Ben halk için orada olacaktım sonuçta. Bu ülkede 30 yıldan fazladır konserler yapıyorum, ayrışmanın bu aşamaya gelmesi üzücü. Tabii ki kimin ya da kimlerin ön ayak olduğu da aşikâr. Şimdi geldiğimiz noktada sanatla direniş daha da önem kazanmıştır. Paylaşımlarımın arkasındayım, hakaret vs. içermediğini düşünüyorum; kaldı ki sosyal medyada ne paylaşacağımın bilincinde olarak paylaşıyorum. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin üç beş trolden kat kat fazla olan gerçek dinleyiciden özür dilemesi gereklidir.”
Hüseyin Turhan’ın festival programından çıkarıldığını Bursa Büyükşehir Belediyesi Twitter resmi hesabından duyurdu.
Konseri İptal Edilen Hüseyin Turan: Kimlerin Önayak Olduğu Aşikâr
- Tatvan Kaymakamlığı’ndan Kürtçe Oyuna Yasak
ŞanoWan tiyatro ekibinin “Haylo Dîsa Tevlihev bû” adlı oyunu Serhed Kültür ve Sanat Derneği’nin organizasyonluğunda, Tatvan Belediyesi Kültür Merkezi’nde 19 Haziran 2023’te oynanacaktı. Ancak Tatvan Kaymakamlığı oyunun gösterimini gerekçe belirtmeden iptal etti.
Serhed Kültür ve Sanat Derneği yayınladığı açıklamada Kürtçe etkinliklere getirilen yasaklara tepki gösterildi:
“Bu yasak Kürt halkına getirilmiş bir yasaktır. Karşılaştığımız bu ve buna benzer yasaklar tarafımızca yok hükmündedir. Bu yasak ve sansürler karşısında hangi koşular olursa olsun dilimizi ve kültürümüzü temsil etmeyi, sanatımızı icra etmeyi sürdüreceğiz.”
Tatvan Kaymakamlığı’ndan Kürtçe Oyuna Yasak
- “Müzik Eğitimiyle Örgütsel Propaganda Yapmak”la Suçlanan İlyas Arzu’ya Hapis Cezası
Koma Pel solisti İlyas Arzu’ya “müzik eğitimi vermek gerekçesiyle örgütsel propaganda yapmak” suçlamasıyla 6 yıl 3 ay hapis cezası verildi. Aynı davada yargılanan sanatçı Jiyan Savcı ise beraat etti.
Koma Pel solisti İlyas Arzu ve sanatçı Jiyan Savcı hakkında açık ve gizli tanık beyanları üzerine “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla açılan davanın karar duruşması Adana 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Duruşma savcısı, “Silahlı eylemde kullanmak amacıyla PKK’ye eleman temin ettikleri, müzik eğitimi vermek gerekçesiyle bir araya getirdikleri gençlere örgütsel propaganda yaptıkları ve kendilerinden etkilenen gençleri örgüt adına kırsal alana gönderdikleri” iddialarıyla sanatçılara ceza istedi.
Mahkeme, Jiyan Savcı’nın beraatına ve İlyas Arzu’nun “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmasına karar verdi.
İlyas Arzu ve Jiyan Savcı Adana’da 24 Mayıs 2021 tarihinde yapılan ev baskınlarında gözaltına alınıp 27 Mayıs’ta çıkarıldıkları mahkemede tutuklanmıştı. 7 Aralık 2021’de görülen ilk duruşmada tahliye edilen Arzu ve Savcı tutuksuz olarak yargılanıyorlardı.
Müzik Eğitimiyle Örgütsel Propaganda Yapmakla Suçlanan İlyas Arzu’ya Hapis Cezası
Report on Freedom of Artistic Expression in Turkey / June 13-20
- Orhan Aydın reacts to AKP Municipality: “No more censorship!”
Artist Orhan Aydın claimed that the AKP-affiliated Balıkesir Municipality banned plays at the Theater Festival based on the social media posts of participating artists.
- Selçuk Kozağaçlı on trial for movie prosecutor has not seen
The prosecutor’s office prepared an indictment against Selçuk Kozağaçlı, the president of the Contemporary Lawyers Association (ÇHD), who has been in prison since 2017 based on raw footage allegedly belonging to the movie “Mahalle” (Neighborhood). The police failed to explain how these images were acquired.
In the indictment prepared by the Ankara Chief Public Prosecutor’s Office, it was stated that Kozağaçlı was the screenwriter of the film about urban transformation, that the filming started in Istanbul in 2018, that it was premiered in France on May 16, 2022, and that the film, which was not released in Turkey, was screened in Germany, Belgium, England, Austria and Denmark.
- Awarded artists targeted: “Do not condone this”
On June 13, actress Eda Ece and musicians Mabel Matiz and Melike Şahin were targeted by pro-government figures and some media outlets. In her award speech, Ece had said to the people living in the earthquake region where the ruling party was ahead in the elections, “They thought that everything we did in the earthquake region was being done by others, that’s what we gather from the elections anyway!”
Musicians Mabel Matiz and Melike Şahin, who received awards on the same night, dedicated their awards to LGBTI+ individuals.
- Melike Şahin’s concert canceled after dedicating her award to women and LGBTI+ individuals
Bursa Metropolitan Municipality did not specify any reason for the cancellation on its official Twitter address.
- Melek Mosso concert compels Süleymanpaşa Mayor to resign
Tekirdağ Süleymanpaşa Mayor Cüneyt Yüksel, who was criticized for allowing the Melek Mosso concert to take place, has resigned.
Süleymanpaşa Mayor Cüneyt Yüksel, who was criticized by AKP members for not canceling the Melek Mosso concert, was called to AKP Headquarters. Asked for his defense, Yüksel resigned. His deputy Hüseyin Uzunlar was appointed to replace Yüksel.
- Municipality billboards hacked for not canceling Melek Mosso concert
Digital billboards were hacked after musician Melek Mosso appeared on stage with AKP-affiliated Süleymanpaşa Mayor Cüneyt Yüksel as part of the 57th International Tekirdağ Cherry Festival.
Hackers using the code name “Bibil&Mutarrif” wrote on the digital billboards of the municipality, “If you organize another anti-Islamic concert, we will be back.”
- Denizli concerts of Melike Şahin and Mabel Matiz cancelled
Denizli concerts of Melike Şahin and Mabel Matiz, who were targeted for their award speeches at Elle Style Awards, were canceled. In the post made on the social media account of the municipality, it was stated, “We announce to the public that the concerts of Mabel Matiz and Melike Şahin to be held by a private company on June 19 and 30 at the Open Air Theater have been canceled.”
- Stand-up show cancelled for mentioning “LGBTI+”
Purple Solidarity’s stand-up show “Mor Mikrofon Falan” (Purple Microphone etc.), which was announced to be held at Kadıköy Muaf on June 17, 2023, did not take place due to a call from Kadıköy District Governorate and the intimidation imposed on the venue by the police. It was claimed that the reason for the ban was the phrase on the poster stating that the show was only open to “women and LGBTI+ individuals.”
- Ahmet Mümtaz Taylan targeted for his pro-LGBTI post
Actor Ahmet Mümtaz Taylan shared a post on his social media account for Father’s Day and said, “Happy Father’s Day to all fathers, especially the fathers of LGBTI+ individuals.”
Taylan’s post was associated with terrorism by Sabah Newspaper, a press organ known for its proximity to the government.
- Hüseyin Turan after his concert was cancelled: “It’s obvious who is leading the way”
Musician Hüseyin Turan announced that the program he was scheduled to perform with the Bursa Metropolitan Municipality Orchestra on Saturday, July 29 has been canceled.
Speaking to Mahmut Çınar from the Platform for Monitoring Artistic Freedom, Hüseyin Turan commented on the cancellation as follows:
“First of all, I was not surprised, as I was expecting it. The offer was made to me by the organization company, not the municipality. When I saw the posters, I saw the municipality logo. I was going to be there for the people. I’ve been giving concerts in this country for more than 30 years, and it’s a shame that we’ve reached this level of public segregation. Of course, it is also obvious who is leading the way. At the point, resistance through art has become even more important.”
- Tatvan District Governorate bans Kurdish play
The play “Haylo Dîsa Tevlihev Bû” by the ŞanoWan theater company was to be performed at the Tatvan Municipality Cultural Center on 19 June 2023, organized by the Serhed Culture and Arts Association. However, Tatvan District Governorate canceled the performance without stating any reason.
In a statement, Serhed Culture and Art Association reacted to the ban on Kurdish events:
“This ban is a ban on the Kurdish people. This and similar bans we face are null and void from our point of view. In the face of these bans and censorship, we will continue to practice our art and represent our language and culture regardless of the circumstances.”
- İlyas Arzu, accused of “making terrorist propaganda on the grounds of providing music education,” sent to prison
Koma Pel singer İlyas Arzu was sentenced to 6 years and 3 months in prison on charges of “making terrorist propaganda on the grounds of providing music education.” Artist Jiyan Savcı, who was on trial in the same case, was acquitted.
Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu projesi Özgürlük İçin Friedrich Naumann Vakfı Doğu ve Güneydoğu Avrupa Bölge Ofisi (Sofya) tarafından desteklenmektedir.
Platform for Monitoring Artistic Freedom project is supported by Friedrich Naumann Foundation for Freedom East and Southeast Europe Regional Office (Sofia).