- 1-7 Ağustos 2023 Raporu | Türkçe
- 1-7 August 2023 Report | English
1-7 Ağustos Türkiye’de Sanatsal İfade Özgürlüğü Raporu
Ağustosun ilk haftasında Türkiye’de sanatsal ifade özgürlüğüne dair olumlu ve olumsuz gelişmelerin yaşandığı yoğun bir gündem vardı.
İfade Özgürlüğü Lehine Mahkeme Kararları
- MKM’nin 16 Ekim 2021’de yasaklanan Kürtçe Konser ile ilgili açılan davada mahkeme Kadıköy Kaymakamlığı’nın hak ihlali yaptığına hükmetti. Mahkeme kararına göre yasak ifade özgürlüğüne aykırı.
İstanbul 6. İdare Mahkemesi, Mezopotamya Kültür Merkezi’nce (MKM) 16 Ekim 2021’de gerçekleştirilmesi planlanan konseri yasaklayan Kadıköy Kaymakamlığı’nı haksız buldu. MLSA’dan Kerem Yıldız’ın haberine göre MKM’nin 30. yıl etkinliği olarak düzenlenecek “Berbang” (Tan Vakti) adlı Kürtçe konserin yasaklanması kararını İstanbul 6. İdare Mahkemesi iptal etti. Kararda, kaymakamlık Kürtçe konser yasağının “ifade özgürlüğü, bilim ve sanat özgürlüğü, ve barışçıl toplantı hakkını ihlal ettiği” vurgulandı.
- Erdal Güney ‘in ifade özgürlüğü ihlal edildi kararı:
2014 yılında yazdığı ‘Babacım babacım’ isimli şarkısı nedeniyle ceza alan ve hükmün açıklanması geri bırakılan müzisyen Erdal Güney’in ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verildi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), sanatçı Erdal Güney’e bir şarkısındaki ifadeler nedeniyle ‘cumhurbaşkanına hakaret’ten verilen cezanın hak ihlali olduğuna karar verdi. Yüksek Mahkeme, ‘hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ (HAGB) koşuluyla verilen cezanın ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini vurguladı.
Dayanışma Çağrısı
- Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), yayınevi çalışanlarının sorunlarına destek olmak için bir açıklama yayınladı. Açıklamada yayınevi çalışanları, sendikalarına üye olmaya davet edildi.
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), “Çağrımız Var” başlıklı bir açıklama yayınladı. Yayınevi çalışanlarının sorunlarını dile getiren açıklamada “Neredeyse asgari ücret seviyesindeki maaşlardan bunalan binlerce editör, çevirmen, grafiker ile halkla ilişkiler, sosyal medya, satış, dağıtım ve pazarlama işi yapan sektör çalışanı bir arayış içinde. Yayınevi sektöründeki dibe doğru yarışa bir dur demek için Sendika olarak buradayız” denildi.
Etkinlik Yasakları
- 3-6 Ağustos tarihlerinde 24 sanatçının katılımıyla Sinop’ta yapılması planlanan ancak Sinop Valisi Erol Karaömeroğlu’nun gerekçe göstermeden “uygun görülmemiştir” diyerek yasakladığı 4. Kuzey Fest yasağına yargıdan da “dur” çıkmadı. Organizatör firmanın yürütmeyi durdurma talebi ile Samsun 3. İdare Mahkemesi’ne yaptığı başvuruyu görüşen mahkeme, oy birliği ile Kuzey Fest yasağını onayladı.
- Bu yıl 21.’si gerçekleşecek Munzur Kültür ve Doğa Festivali’nde sahne alacağı duyurulan Grup Yorum, Grup İsyan Ateşi ve Ermeni dans grubu Veradardz Folk Grup, Tunceli Valiliği tarafından festivale ‘uygun’ bulunmadı. Üç grup da festival programından çıkarıldı.
- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Başkanlığı, “MuazZAM bir sergi” adlı çalışmasıyla 39 ilçede stantlar açarak ürünlere gelen zamları insanlara anlatıyor. Ancak Eyüpsultan Kaymakamlığı, sergiye “mitinge dönüşme ihtimali” gerekçesiyle izin vermedi.
Soruşturmalar ve Cezalar
- Tarsus Belediyesi’nin düzenlediği kırsal ve merkez mahallelerde ücretsiz tiyatro gösterilerinin yapıldığı Tarsus Tiyatro Günleri programında bulunan Yıldızlar Altında Yaz Eğlencesi oyunu hakkında Tarsus Belediye Meclisi’nin AKP’li üyesi Abdurahman Altınsucu suç duyurusunda bulundu. Suç duyurusunun ardından Mersin Valiliği inceleme başlattı.
- Amerika Ermeni Ulusal Komitesi, Disney Plus’a fragmanı paylaşılan “Atatürk” dizisini yayınlamama çağrısı yapmıştı. Dijital yayın platformu Disney Plus’ın “Atatürk” dizisini yayınlamayacağı iddia edildi. İddiaların ardından Twitter hesabından açıklama yapan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin, Disney Plus hakkında inceleme başlatıldığını duyurdu.
- Atatürk dizisini yayınlamaktan vazgeçtiği iddia edilen Disney Plus Türkiye’den bir yetkili, tepkilerin yurt dışına raporlandığını, bir kısım kullanıcının da hesaplarını iptal ettiğini açıkladı.Yetkili “tepkiler inceleniyor” dedi.
- Bu gelişmelerin ardından FOX ve Lanistar Medya,‘Atatürk’ yapımının iki film olarak televizyonda ve sinemalarda yayınlayacağını duyurdu. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda yayınlanacak olan ilk film FOX TV’de yayınlanacak ve ardından 3 Kasım’da vizyona girecek. İkinci film ise, 22 Aralık’tan itibaren sinemalarda olacak. Her iki film de 2024 yazında FOX ekranlarında yer almaya başlayacak.
Report on Freedom of Artistic Expression in Turkey / August 1-7
The first week of August saw a busy agenda with both positive and negative news regarding freedom of artistic expression in Turkey.
Court decisions in favor of freedom of expression
- In the lawsuit filed against the Mesopotamia Cultural Center’s Kurdish concert, which was banned on October 16, 2021, the court ruled that the Kadıköy District Governorate violated the right to freedom of expression. According to the court decision, the ban violates freedom of expression.
- Erdal Güney was sentenced for his 2014 song “Babacım Babacım” (Oh Daddy) and the announcement of the verdict was deferred. Now, the court has ruled that his freedom of expression was violated.
Call for solidarity
- The Journalists’ Union of Turkey (TGS) issued a statement in support of the problems of publishing house employees. In the statement, publishing house employees were invited to become members of their union.
Banned events
- The court upheld the ban on the 4th Kuzey Fest, which was planned to be held in Sinop on August 3-6 with the participation of 24 artists, but was banned by Sinop Governor Erol Karaömeroğlu without giving any reason other than “it was not deemed appropriate.”
- Grup Yorum, Grup İsyan Ateşi and the Armenian dance group Veradardz Folk Group, which were announced to perform at the 21st Munzur Culture and Nature Festival, were found “inappropriate” for the festival by the Tunceli Governorate. All three bands were removed from the festival program.
- The Istanbul Provincial Directorate of the Republican People’s Party (CHP) opened stands in 39 districts with an exhibition to inform people about the increases in the prices of products. However, Eyüpsultan District Governorate did not allow the exhibition on the grounds that it “might turn into a rally.”
Investigations and penalties
- Abdurahman Altınsucu, an AKP member of the Tarsus Municipality Assembly, filed a criminal complaint against the play “Yıldızlar Altında Yaz Eğlencesi (Summer Fun Under the Stars), which was part of the Tarsus Theater Days program organized by Tarsus Municipality, during which free theater performances are held. Following the criminal complaint, Mersin Governor’s Office launched an investigation.
- The Armenian National Committee of America had called on Disney Plus not to air the “Atatürk” series, the trailer of which was shared. It was claimed that the digital broadcasting platform Disney Plus will not broadcast the series. Following the allegations, Radio and Television Supreme Council (RTÜK) President Ebubekir Şahin made a statement on his Twitter account and announced that an investigation was initiated against Disney Plus.
- An official from Disney Plus Turkey, which allegedly canceled the “Atatürk” series, said that the reactions were reported back and that some users canceled their accounts. “The reactions are being reviewed,” the official said.
- Following these developments, FOX and Lanistar Media announced that “Atatürk” will be broadcast as two feature films on television and in theaters. On October 29, Republic Day, the first film will be broadcast on FOX TV and will be released in theaters on November 3. The second film will be in theaters starting December 22. Both movies will start appearing on FOX screens in the summer of 2024.
Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu projesi Özgürlük İçin Friedrich Naumann Vakfı Doğu ve Güneydoğu Avrupa Bölge Ofisi (Sofya) tarafından desteklenmektedir.
Platform for Monitoring Artistic Freedom project is supported by Friedrich Naumann Foundation for Freedom East and Southeast Europe Regional Office (Sofia).