- 15 – 31 Mart 2023 Raporu
- 15 – 31 March Report
15-31 Mart 2023 Türkiye’de Sanatsal İfade Özgürlüğü Raporu
Kitap yasakları artıyor: Sansür, toplama kararları, “muzır” ilan edilenler
Ahmet Ümit’in “Başkomser Nevzat: Tapınak Fahişeleri” Kitabına Sansür! Poşette Satılacak!
17 Mart 2023
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu, yazar Ahmet Ümit’in, ‘Başkomser Nevzat: Tapınak Fahişeleri’ isimli kitabının “içerisinde yer alan bazı ifade, tasvir ve görsellerin 18 yaşından küçüklerin maneviyatı ve gelişimleri üzerinde muzır ve müstehcen tesir yapacak nitelikte olduğuna” karar verdi. Senem Büyüktanır’ın Medyascope’ta yayınlanan haberine göre İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın açtığı soruşturma sonucu alınan karar sebebiyle kitap ancak “içi görülmeyen zarf veya poşet içinde” satılabilecek. Bu zarf ve poşetlerin üzerinde eserin ismi ile “Küçüklere zararlıdır” ibaresinden başka hiç bir yazı ve resim olmayacak; kitapçılarda, camekânlarda teşhir edilemeyecek, bir yerden bir yere teşhir maksadıyla açık olarak nakledilemeyecek, kitabın reklamı yapılamayacak, 18 yaşın altındakilere satılamayacak.
“Vişnenin Cinsiyeti”ne Verilen Sansür Kararı Yayınevine Tebliğ Edildi
17 Mart 2023
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun ‘Vişnenin Cinsiyeti’ (Sexing the Cherry) adlı kitaba yönelik “muzır” kararı yayıncısı Kafka Yayınevi’ne tebliğ edildi.
Muzır Kurulu’nun kitap hakkındaki sansür kararı 21 Şubat 2023 günü Resmi Gazete’de yayınlanmıştı. Tebligatın yayınevine ulaştığı haberini, Frankeştayn Kitabevi kurucusu Ayşe Tümerkan Twitter hesabından yaptığı paylaşımla duyurdu. Tümerkan paylaşımında, “Sansürün her türlüsüne karşıyız. Jeanette Winterson’un kitabı ‘Vişnenin Cinsiyeti’ muzır neşriyat sayılmış ve ‘poşete girmesi’ kararlaştırılmış” dedi.
https://www.reportare.com/soz/visnenin-cinsiyetine-verilen-sansur-karari-yayinevine-teblig-edildi/
Yavuz Ekinci’nin romanına basım, dağıtım yasağı ve toplatma kararı
20 Mart 2023
Yazar Yavuz Ekinci’nin ‘Rüyası Bölünenler’ adlı romanı için basım, dağıtım yasağı ve toplatma kararı verildi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebini kabul eden ve dosyayı inceleyen İstanbul 7. Sulh Ceza Hâkimliği’nin 14 Mart 2023 tarihli kararında “PKK terör örgütünün propagandasının yapıldığı görüldüğü” ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 7/2 ve 5187 sayılı Basın Kanunu’nun 25/2 maddesi uyarınca basım, dağıtım ve satış yasağı getirilmesine, elde edilen tüm nüshalarına el konulmasına (toplatılmasına), kararın ikmali için dosyanın İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na iadesine” karar verildiği ifadelerine yer verildi. Kararı gazeteci Yasemin Çongar twitter hesabından duyurdu.
https://www.reportare.com/soz/yavuz-ekincinin-romanina-basim-dagitim-yasagi-ve-toplatma-karari/
Üç sivil toplum kuruluşu “muzır” ve “toplatma” kararlarını eleştirdi
21 Mart 2023
Türkiye Yayıncılar Birliği, PEN Türkiye ve Türkiye Yazarlar Sendikası son günlerde yoğunlaşan kitap yasaklama kararlarına karşı açıklama yaptı.
2023 yılının ilk üç ayında iki yetişkin kitabının muzır ilan edildiğinin hatırlatıldığı açıklamada, 2018 Temmuz’dan 2022 Aralık sonuna kadar geçen sürede toplam 36 kitap hakkında “muzır neşriyat” kararı alındığı belirtildi. 2022 yılında, 8’i çocuk kitabı olan toplam 10 kitabın muzır ilan edildiği söylendi.
Açıklamada, muzır ilanı ve toplatma kararlarının, Anayasa’da güvence altına alınan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti hakkına müdahale olduğu belirtildi ve “Kitapların her ne sebeple olursa olsun denetime ve baskıya maruz kalması zihinleri karartmaktan başka bir sonuç getirmez” denildi.
https://www.reportare.com/soz/uc-sivil-toplum-kurulusu-muzir-ve-toplatma-kararlarini-elestirdi/
Türkiye Yayıncılar Birliği’nden açıklama: Yasaklara değil, kitaplara ihtiyacımız var!
23 Mart 2023
Türkiye Yayıncılar Birliği, en son Selahattin Demirtaş’ın ‘DAD’ isimli romanının tanıtımı yapıldığı gerekçesiyle RTÜK’ün Halk TV’ye verdiği ceza sonrası bir paylaşımda bulundu. “Yasaklara değil, kitaplara ihtiyacımız var!” ibaresiyle sunulan açıklamada “Kültürlere, farklılıklara, çeşitliliğe ve düşüncelere erişimin temeli kitaba ulaşabilmektir. Merak ettiğimiz, ilgilendiğimiz, okumak istediğimiz her konuda kitaplara erişmek, yasalarla korunan hakkımızdır” denildi. TYB, Instagram ve Twitter üzerinden yaptığı paylaşımı “Kitabıma dokunma” etiketiyle duyurdu.
Diziler hedefte: RTÜK ve iktidar yanlısı medya birlikte hareket ediyor
Mehmet Aslantuğ TRT 1’deki dizisinden çıkarıldı
17 Mart 2023
Mehmet Aslantuğ, rol aldığı “Yürek Çıkmazı” dizisinden çıkarıldığını açıkladı. Aslantuğ, TRT 1’de yayınlanan diziden ayrılış nedenini, Instagram hesabından oğlu Can Aslantuğ’a hitaben yayınladığı metinde “35 yıl sonra bugün, hakikat ve doğrudan yana ses vermeye gayret ediyoruz diye. Kurumları kendine bağlayarak siyasi tavrının mülkü sananlar, yarın o koltuklarda başkaları oturduğunda da sesimizin aynı vicdanla yankılanacağını bilmelerine rağmen gerçekten ilham alan, sual eden tavrımızdan rahatsız oldular” şeklinde açıkladı.
https://www.reportare.com/soz/mehmet-aslantug-trt-1deki-dizisinden-cikarildi/
RTÜK’ten Show TV’ye Kızılcık Şerbeti Cezası
22 Mart 2023
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), 12 Mart 2023’te kurumun başkanı Ebubekir Şahin’in Twitter’dan duyurduğu üzere, Show TV’de yayınlanan ‘Kızılcık Şerbeti’ adlı diziye kadına yönelik şiddet gerekçesiyle soruşturma başlatmıştı.
Diken’in haberine göre, RTÜK soruşturma sonunda kanala %5 para cezası ve beş kez yayın durdurma cezası verdi. Dizide geçen kadına yönelik şiddet sahnesinin gerekçe gösterildiği karar, dizinin daha önce “dini ve ahlaki değerleri aşağılamak” gibi nedenlerle hedef gösterilmesi nedeniyle tartışmalı görülüyor.
RTÜK üyesi İlhan Taşçı, Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımla kurul kararını duyururken cezanın, aslında kadına yönelik şiddet yüzünden değil, Güldür Güldür adlı komedi programındaki hükümet eleştirisi nedeniyle verildiğini belirtti.
Taşçı, “RTÜK, sorumluların deprem sonrası istifa etmemesini eleştiren Ali Sunal’ın sunucusu olduğu Güldür Güldür’e ceza veremeyince programın yayıncısı Show TV’ye bir dizideki kadına şiddetten yüzde 5 para, 5 kez de program durdurma cezası verdi. Oysa TRT’de kadına şiddetin alası var…” ifadelerini kullandı.
https://www.reportare.com/soz/rtukten-show-tvye-kizilcik-serbeti-cezasi/
Yusuf Kaplan ‘Kızılcık Şerbeti’ni Hedef Gösterdi: “Mide Bulandırıcısınız!”
25 Mart 2023
Yeni Şafak yazarı Yusuf Kaplan, Show TV’de yayınlanan ve yakın zamanda RTÜK’ten beş kez yayın durdurma cezası alan ‘Kızılcık Şerbeti’ dizisini hedef gösterdi.
İktidara yakın isimlerden Yusuf Kaplan, dizideki oruç sahnesini eleştirirken sosyal medya hesabından diziyi hedef gösterdi.
Dizide Kıvılcım karakterinin, “Burası laik bir ülke. İçkiden rahatsız olan varsa gitsin evinde açsın orucunu. Bu halk bunun için çok mücadele verdi” sözlerini alıntılayan Kaplan: “Müslümanlara, aileye, bu toplumun asil İslâmî değerlerine bu kadar hakaret eden, aşağılayan bir dizi görmedim! Hem de mübarek Ramazan ayında, iftardan sonra! Yazıklar olsun! Kınıyorum sizi. Mide bulandırıcısınız! #KızılcıkŞerbeti Çizdiği karakterlerle hem toplumun farklı kesimleri arasında husûmeti kışkırtan hem de toplumun İslâmî kesimlerine karşı kin ve nefret tohumları eken bir dizi bu! Televizyon dili, öykü anlatma ve mit üretme teknikleri konusunda Türkiye’de -Türkçeye de çevrilen- ilk kitabı yazan biri olarak yazıyorum bu gözlemlerimi. @rtukkurumsal gerekeni yapmalı! Uyumamalı! Yeter artık!” sözleriyle dizinin yayından kaldırılması için RTÜK’e hedef gösterdi.
Muhalif sanatçılar hedefte: Davalar, hedef göstermeler, cezalar
Tecavüz faili Musa Orhan’ın şikâyet ettiği Farah Zeynep Abdullah’a para cezası
20 Mart 2023
Cinsel saldırı faili Musa Orhan’a hakaret gerekçesiyle ceza verilen sanatçı Ezgi Mola’ya destek veren meslektaşı Farah Zeynep Abdullah, 1300 TL adli para cezasına çarptırıldı.
Batman’ın Beşiri ilçesinde tedavi gördüğü hastanede intihara kalkışan ve 34 gün sonra 18 Ağustos 2020’de hastanede hayatını kaybeden İpek Er, bıraktığı mektupta Siirt’te görevli Uzman Çavuş Musa Orhan’ın kendisine cinsel saldırıda bulunduğunu yazmıştı. Ezgi Mola, tutuksuz yargılanması kararı sonrası yaptığı eleştiriler nedeniyle Musa Orhan’a hakaret gerekçesiyle yargılanmış ve para cezasına çarptırılmıştı.
Farah Zeynep Abdullah, meslektaşına verilen bu cezayı protesto etmek için sosyal medyasından paylaşım yapmıştı. Farah Zeynep Abdullah da bu paylaşımı nedeniyle Musa Orhan’a sesli, yazılı veya görüntülü iletiyle hakaret ettiği suçlamasıyla 2 yıl 4 aya kadar hapis istemiyle yargılanıyordu. Uşak Banaz Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davanın 9 Mart 2023 günü görülen karar duruşmasında, mahkeme Farah Zeynep Abdullah “hakaret” suçunu işlediğine karar vererek 65 gün hapis cezası verdi ve bu cezayı 1300 TL adli para cezasına çevirdi.
Şair Ahmet Telli, 21 Mart Dünya Şiir Günü’nde yargılandı, dava ertelendi
21 Mart 2023
Şair Ahmet Telli IŞİD’in 2015’te Kobani’ye saldırısı sonrası yaptığı bir konuşmadan dolayı yargılanıyor. Ankara 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davanın ikinci duruşması, Dünya Şiir Günü olan 21 Mart 2023 Salı günü saat 11.15’te görüldü. Şaire destek için sosyal medyada kampanya yürütülürken davaya pek çok yazar, şair, siyasi parti temsilcileri ve sivil toplum kuruluşu katıldı.
https://www.reportare.com/soz/sair-ahmet-telli-21-mart-dunya-siir-gununde-yargilaniyor/
Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu’ndan Haluk Kalafat’a konuşan Ahmet Telli, davanın nedeni ve gelişi hakkında şunları söyledi:
“IŞİD’le mücadele için Kobani’ye giden ve bir mayına basarak hayatını kaybeden bir genç için düzenlenen bir toplantıda okuduğum şiir ve birkaç cümlelik konuşma üzerine açıldı dava. Toplantı 2017’de düzenlenmişti. 2020’de dava açıldı. Yurtdışına çıkma yasağı uygulanıyordu. İlk duruşma Ocak ayında görüldü. Bir etkinlik için yurtdışına çıkmam gerekiyordu. Çıkış yasağının iptalini talep ettik, kabul edildi. Yurtdışına çıktım ve geldim, yarın ikinci duruşma var.”
Anma toplantısında “Dövüşen Anlatsın” adlı kitabından iki şiir okuyan Ahmet Telli hakkında suçlama, 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunun 7/2 gereği “Terör örgütü propagandası” yapmak.
Savunma için süre talep edildi. Duruşma 4 Temmuz saat 11.45’e ertelendi. Ataol Behramoğlu, Haydar Ergülen, Eren Aysan, Şükrü Erbaş gibi birçok şair, “Şiir vicdandır, yargılanamaz” başlıklı bir metin yayınlayarak Telli’ye desteklerini açıkladılar.
https://www.reportare.com/soz/sair-ahmet-tellinin-yargilandigi-dava-ertelendi/
RTÜK’ten Selahattin Demirtaş’ın Kitabını Tanıtan Halk TV’ye Ceza
22 Mart 2023
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) kontenjanından seçilen Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) üyesi İlhan Taşcı, RTÜK yönetimi tarafından alınan kararları sosyal medya hesabından duyurdu.
Taşcı, Halk TV’de Serhan Asker’in programında HDP’nin eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş’ın “DAD” isimli kitabının gösterilmesinin ardından kanala “suçluyu övmekten” yüzde beş para, beş kez de program durdurma cezası verdiğini açıkladı. https://www.reportare.com/soz/rtukten-selahattin-demirtasin-kitabini-tanitan-halk-tvye-ceza/
Bakur Belgeseli Davası’nda Mavioğlu’nun Yargıtay’daki Dosyası Bekleniyor
28 Mart 2023
‘Bakur’ (Kuzey) belgeselinin yönetmenleri Çayan Demirel ve Ertuğrul Mavioğlu’nun “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla yeniden yargılandıkları davanın dördüncü duruşması 28 Mart’ta Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Demirel ve Mavioğlu, Çözüm Süreci devam ederken 2015 yılında yaptıkları bu belgesel ile “silahlı terör örgütü propagandası yapmak” iddiasıyla yargılanıyorlar.
Dördüncü duruşmada mahkeme, Mavioğlu’nun “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandığı ve Yargıtay 3. Ceza Dairesinde temyiz incelemesinde olan başka bir dosyanın akıbeti için yazılan müzekkereye gelecek cevabın beklenmesine karar verdi.
İlk davada 18 Temmuz 2019 tarihinde kararını açıklayan Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesi, Mavioğlu ve Demirel’i ayrı ayrı 4 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırmıştı. Avukatların istinafa başvurusundan sonra karar bozuldu ve yeniden yargılama başladı. Yeniden yargılamanın beşinci duruşması 20 Haziran 2023 günü görülecek.
Muharrem İnce, kendisini eleştiren sanatçılara “sözde sanatçılar” dedi
26 Mart 2023
Memleket Partisi Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce, cumhurbaşkanı adaylığı için 100 bin imza toplama sürecini tamamladıktan sonra, 26 Mart’ta partisinin genel merkezinde bir basın açıklaması yaptı. İnce konuşmasında kendisini eleştirenlere tepki gösterdi ve “Sırça köşklerde yaşayanlar, sırça köşklerinden çıkmayanlar, salon siyasetçileri, oturdukları yerden benim aleyhimde tweet atan, sözde sanatçılar… Siz bunları gördünüz mü? Bu zorlukları gördünüz mü? Boğaz’da viskisini yudumlarken memlekete yol gösterenler…” dedi.[1]
İnce’nin bu sözlerine birçok sanatçı sosyal medyada tepki gösterdi. Şahan Gökbakar, İnce’nin sözlerini “Bu laflar çok tanıdık, metin yazarınız aynı mı?” diyerek Erdoğan’ın çıkışlarına benzetirken Gökhan Özoğuz, “Sayın @vekilince siz ve geçici partiniz bir projesiniz ve hepimiz bunu gün gibi biliyoruz. Toplanılan imzaları hangi cenahdan hangi sepele nasıl topladığınız da aşikar. Şunu bilin bu ülkede Atatürkün hiçbir çocuğu size Asla Oy vermeyecektir! Sözde sanatçı” şeklinde bir paylaşımda bulundu. Piyanist Fazıl Say’ın tepkisi ise daha sert oldu. Say, “Bu kadar kritik bir seçimde, başarmak, aydınlığa varmak da bu kadar yakınken, bir araya gelmeyi başarmış bir muhalefetin oylarına göz dikmiş biri. Bu halka kötülük bu. Bilgisizliğe, kültürsüzlüğe , sıradan bir şovmene, bir ikinci RTE vakasına oy verecek lüksü yok bu halkın” ifadelerini kullandı.
Sanatçı Genco Erkal da sosyal medya hesabından yaptığı “100.000 imzayı bulunca başı dönmüş, sağa sola ‘sanatçı bozuntusu’ diyen bu beyefendiye biz ne diyelim?” paylaşımıyla İnce’ye tepki gösterdi.
Tepkiler üzerine İnce, yine sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımla sanatçılardan özür diledi. İnce, “John Steinbeck, ‘Bir insana dengesini kaybettirip, sonra da normal davranmasını bekleyemezsiniz.’ der. Üzerimize çok gelindi. Normalde hiç kullanmadığım bir ifade olmasına rağmen basın toplantısında ağzımdan “sözde sanatçılar” şeklinde bir ifade çıktı. Üzülerek gördüm ki bunu üzerine alınan kıymetli sanatçılarımız olmuş. Bu ifade nedeniyle, bırakın adı geçen kıymetli sanatçılarımızı, ülkemin bütün sanatçılarından özür diliyorum. Ne derlerse desinler, ne yaparlarsa yapsınlar, sanatçıların başımızın üzerinde yeri vardır” ifadelerini kullandı.
Mekân ve sanatsal ifade özgürlüğü: Etkinlikler nerede yapılacak?
İBB’nin Üsküdar’da kuracağı etkinlik alanı Üsküdar Belediyesi tarafından engellendi
21 Mart 2023
İBB’nin kendi yetki alanına giren yere Ramazan etkinlikleri dolayısıyla kurmak istediği etkinlik alanı, Üsküdar Belediyesi zabıtaları tarafından engellendi.
İBB, Ramazan dolayısıyla konser, söyleşi, tiyatro ve atölye çalışmaları başta olmak üzere yemek ve el emeği stantlarından oluşan konteynerler tırlarla Üsküdar’a getirtildi. Ancak Üsküdar Belediyesi zabıtaları, alanın kütüphane ve hastane yakınında olmasını gerekçe göstererek belediye çalışanlarına engel oldu.
Kadıköy Halk Eğitim Merkezi tehlikede: “AVM olmasın”
28 Mart 2023
Kadıköy Halk Eğitim Merkezi binasının, deprem riski nedeniyle boşaltılmasına karar verildi. Ancak merkez çalışanları ve halk, bina boşaltıldıktan sonra geri dönememekten ve binanın başka bir amaçla kullanılması ihtimalinden endişeli.
Sanatçı Orhan Aydın, soL Haber’e verdiği röportajda, binanın eski olduğunu ve güçlendirilmesi gerektiğini belirtirken “Devletin elinde bulunan bu salonun bir an önce hayata katılması için, sanat çevresinin, burayı kendi evleri belleyen tiyatroların, taşın altına elini koyması ve bu eksende bir dayanışmayı halkla buluşturup örgütlemesi gerekir. Çünkü bu iş AKP’ye kalırsa, korkarım ki Atatürk Kültür Merkezi’nin (AKM) durumuna kadar savrulabilir. AKP’ye olan güvensizliğe temel olan uygulamalar, dilerim Kadıköy Halk Eğitim Merkezi’nde de kendini gösterip farklı biçimlerde ortaya çıkmaz. Bu endişemiz dilerim gerçekleşmez” sözleriyle endişesini dile getirdi.
https://www.reportare.com/soz/kadikoy-halk-egitim-merkezi-tehlikede-avm-olmasin/
[1] https://www.gazeteduvar.com.tr/fazil-saydan-muharrem-inceye-kim-ulan-sozde-sanatci-haber-1610115
15-31 March 2023 – Report on Freedom of Artistic Expression in Turkey
Book bans multiply: Censorship, confiscation and “obscene” publications
Ahmet Ümit’s book censored – will be sold in bags now!
17 March 2023
The Board for the Protection of Minors from Obscene Publications under the Ministry of Family and Social Services has ruled that author Ahmet Ümit’s book Başkomser Nevzat: Tapınak Fahişeleri (Police Captain Nevzat: Temple Prostitutes) contains “expressions, depictions and visuals that could have a malicious and obscene effect on the spirituality and development of minors under the age of 18.” According to Senem Büyüktanır’s report on Medyascope, the decision, which was taken as a result of an investigation by the Istanbul Chief Public Prosecutor’s Office, means that the book can only be sold “in an envelope or bag that is not see-through.” The said envelopes and bags will not have any writing or pictures on them other than the title of the book and the phrase “Harmful for minors,” they will not be displayed in bookstores and window displays, they will not be openly transported from one place to another, they will not be advertised and they will not be sold to those under the age of 18.
Sexing the Cherry Censorship Decision Served to the Publishing House
17 March 2023
The Board for the Protection of Minors from Obscene Publications under the Ministry of Family and Social Services has ruled that the the book Sexing the Cherry was “obscene” and the decision has been communicated to the book’s publisher, Kafka Publishing House.
The Board’s decision was published in the Official Gazette on February 21, 2023. Frankeştayn Bookstore founder Ayşe Tümerkan announced the news with a post on her Twitter account, saying “We are against all forms of censorship. Jeanette Winterson’s book Sexing the Cherry has been deemed as obscene publication and it has been decided that it will be sold ‘in the bag’.”
https://www.reportare.com/soz/visnenin-cinsiyetine-verilen-sansur-karari-yayinevine-teblig-edildi/
Yavuz Ekinci’s novel receives printing and distribution ban, and confiscation
20 March 2023
Author Yavuz Ekinci’s novel Rüyası Bölünenler (Dream Divided) has been banned from publication and distribution, and ordered to be confiscated. In the decision dated March 14, 2023, the Istanbul 7th Criminal Judicature of Peace, which accepted the request of the Istanbul Chief Public Prosecutor’s Office and examined the case, stated that it was decided to “ban the printing, distribution and sale of the novel, to confiscate all copies, and to return the case file to the Istanbul Chief Public Prosecutor’s Office for the completion of the decision” in accordance with Article 7/2 of the Anti-Terror Law No. 3713 and Article 25/2 of the Press Law No. 5187. Journalist Yasemin Çongar announced the decision on her twitter account.
https://www.reportare.com/soz/yavuz-ekincinin-romanina-basim-dagitim-yasagi-ve-toplatma-karari/
Three NGOs criticize “obscene” decisions and confiscations
21 March 2023
The Publishers Association of Turkey, PEN Turkey and the Writers’ Union of Turkey made a statement against the increasing number of recent book bans.
The statement underlines that two adult books were banned in the first three months of 2023, and a total of 36 books were banned as “obscene publications” between July 2018 and the end of December 2022. In 2022, a total of 10 books, 8 of which were children’s books, were declared obscene.
The statement notes that the declaration of obscene publications and confiscation decisions interfere with the right to freedom of expression and spreading of thought guaranteed by the Constitution, and says: “The attempts to control and pressure publications for whatever reason will only lead to the obscuring of minds.”
https://www.reportare.com/soz/uc-sivil-toplum-kurulusu-muzir-ve-toplatma-kararlarini-elestirdi/
Turkish Publishers Association: “We need books, not bans!”
23 March 2023
The Turkish Publishers Association shared a statement after Radio and Television Supreme Council (RTÜK) fined Halk TV for promoting Selahattin Demirtaş’s novel DAD. “We need books, not bans!” the statement read: “The key to access different cultures, ideas and diversity is only possible through access to books. Being able to purchase books on every subject we are interested in is everyone’s legally guaranteed right.” The Association shared the post on Instagram and Twitter with the hashtag #kitabımadokunma (“Don’t touch my book”).
TV Series targeted: RTÜK and partisan press act together
Mehmet Aslantuğ removed from TRT 1 series
17 March 2023
Mehmet Aslantuğ announced that he was removed from the series “Yürek Çıkmazı” in which he starred. In a post on his Instagram account addressed to his son Can Aslantuğ, the actor explained the reason for his dismissal from the series as follows: “Today, 35 years into my acting career, I was dismissed because I was trying to speak out in favor of truth and righteousness. Those who tie institutions tightly to themselves and consider that these define their political stance were disturbed by my attitude that was inspired by the truth, even though they knew that our voices would echo in the same conscientious manner even if someone else is in power in the future.”
https://www.reportare.com/soz/mehmet-aslantug-trt-1deki-dizisinden-cikarildi/
RTÜK fines Show TV for the series “Kızılcık Şerbeti”
22 March 2023
On March 12, 2023, the Radio and Television Supreme Council (RTÜK) launched an investigation into the Show TV series ‘Kızılcık Şerbeti’ on the grounds of violence against women, as announced by the organization’s president Ebubekir Şahin on Twitter.
According to Diken newspaper, RTÜK imposed a 5% fine and five blackout penalties on the channel as a result of the investigation. The decision, which was based on a scene of violence against women in the series, is seen as controversial as the series had previously been targeted for “degrading religious and moral values.”
RTÜK member İlhan Taşçı posted on Twitter, stating that the fine was not actually for violence against women, but for criticizing the government in the comedy program “Güldür Güldür.”
Taşçı said, “RTÜK could not fine Güldür Güldür, hosted by Ali Sunal, who criticized the failed government response after the earthquake and said that the responsible parties had to resign but they didn’t, so the board fined Show TV, the broadcaster of the program, with a 5% fine and canceled the show 5 times over violence against women in a TV series. However, there are all kinds of violence against women on the state channel TRT.”
https://www.reportare.com/soz/rtukten-show-tvye-kizilcik-serbeti-cezasi/
Yusuf Kaplan targets “Kızılcık Şerbeti” series: “You nauseate me!”
25 March 2023
Yeni Şafak newspaper columnist Yusuf Kaplan targeted the Show TV series ‘Kızılcık Şerbeti’, which recently received five broadcast penalties from RTÜK.
Yusuf Kaplan, one of the figures that stand close to the ruling party, criticized the fast breaking scene in the series and targeted the series on his social media account.
In the series, the character Kıvılcım says, “This is a secular country. If anyone is uncomfortable with alcohol, they can go and break their fast at home. People fought hard for this.” Kaplan quoted these remarks and said, “I have never seen a TV series that insults and humiliates Muslims, the family and the noble Islamic values of this society this much! And in the holy month of Ramadan, especially after iftar! Shame on you! I condemn you. You are disgusting! #KızılcıkŞerbeti is a series that provokes animosity between different segments of society and sows seeds of hatred against Islamic values! These are my observations as someone who wrote the first book in Turkey on television language, storytelling and myth-making techniques. @rtukkurumsal must do what is necessary! Enough is enough!” and targeted RTÜK for the series to be taken off the air.
Oppositional artists targeted: Trials, targeting, fines
Sexual perpetrator Musa Orhan reports actress Farah Zeynep Abdullah, she gets fined
20 March 2023
Actress Ezgi Mola was sentenced for insulting Musa Orhan, a sexual assault perpetrator, and another fellow actress, Farah Zeynep Abdullah, who supported Mola, was fined 1,300 Turkish Liras.
İpek Er, who attempted suicide in the hospital in Beşiri district of Batman and died 34 days later on August 18, 2020, wrote in a letter that Specialized Sergeant Musa Orhan, who was on duty in Siirt, had sexually assaulted her. Ezgi Mola was tried for “insulting Musa Orhan” because she criticized Orhan’s release from detention and was sentenced to a fine.
Farah Zeynep Abdullah had posted on her social media to protest the sentence against her colleague Ezgi Mola. Farah Zeynep Abdullah was on trial for “insulting Musa Orhan through voice, text or video message,” with a prison sentence of up to 2 years 4 months. At the final hearing of the lawsuit held at Uşak Banaz Criminal Court of First Instance on March 9, 2023, the court ruled that Farah Zeynep Abdullah committed the crime of “insult” and sentenced her to 65 days in prison and converted this sentence to a judicial fine of 1300 TL.
Poet Ahmet Telli tried on 21 March World Poetry Day, court adjourned
21 March 2023
Poet Ahmet Telli is on trial for a speech he made after ISIS attacked Kobane in 2015. The second hearing of the trial at Ankara 26th High Criminal Court was held on Tuesday, March 21, 2023, World Poetry Day, at 11:15 am. There is a social media campaign in support of the poet. Many writers, poets, political party representatives and civil society organizations attended the trial.
https://www.reportare.com/soz/sair-ahmet-telli-21-mart-dunya-siir-gununde-yargilaniyor/
Speaking to Haluk Kalafat from the Platform for Monitoring Artistic Freedom, Ahmet Telli said the following about the reason for the lawsuit and its progress:
“The lawsuit was filed over a poem and a few sentences of my speech at a meeting organized for a young man who went to Kobane to fight ISIS and lost his life after stepping on a landmine. The meeting was organized in 2017. The lawsuit was filed in 2020. A travel ban was imposed as a result. The first hearing was held in January. I had to go abroad for an event. We requested the cancellation of the travel ban and it was granted. I traveled abroad and came back, and tomorrow will be the second hearing.”
Ahmet Telli read two of his poems from at the commemoration meeting and was charged with “terrorist organization propaganda” in accordance with Article 7/2 of the Anti-Terror Law No. 3713.
The defense requested more time. The hearing was adjourned to July 4 at 11.45 am. Ataol Behramoğlu, Haydar Ergülen, Eren Aysan, Şükrü Erbaş and many other poets published a statement titled “Poetry is conscience, it cannot be tried” and voiced their support for Telli.
https://www.reportare.com/soz/sair-ahmet-tellinin-yargilandigi-dava-ertelendi/
RTÜK fines Halk TV for promoting Selahattin Demirtaş book
22 March 2023
İlhan Taşcı, a member of the Radio and Television Supreme Council (RTÜK) elected from the Republican People’s Party (CHP) quota, announced the decisions taken by the RTÜK administration on his social media account.
Taşcı announced that following the showing of HDP’s former co-chair Selahattin Demirtaş’s book DAD on Serhan Asker’s program on Halk TV, the channel received a 5% fine and five show cancellations for “praising an offender.”
https://www.reportare.com/soz/rtukten-selahattin-demirtasin-kitabini-tanitan-halk-tvye-ceza/
Bakur documentary trial under appeal at Court of Cassation
28 March 2023
The fourth hearing of the retrial of Çayan Demirel and Ertuğrul Mavioğlu, directors of the documentary Bakur (North), on charges of “spreading propaganda for an armed terrorist organization” was held today at Batman 2nd Assize Court. Demirel and Mavioğlu are being tried with the documentary they made in 2015 during the ongoing Kurdish-Turkish Peace Process.
During the fourth hearing, the court ruled to wait for the response to the writ sent to another case in which Mavioğlu is on trial for “making propaganda for an armed terrorist organization,” which is currently under appeal at the 3rd Criminal Chamber of the Court of Cassation.
On July 18, 2019, Batman 2nd High Criminal Court sentenced Mavioğlu and Demirel to 4 years 6 months each. After the lawyers’ appeal, the verdict was overturned and a retrial began. The fifth hearing of the retrial will be held on June 20, 2023.
Muharrem İnce calls artists who criticize him “so-called artists”
26 March 2023
After collecting 100 thousand signatures for his presidential candidacy, Memleket Partisi Chairman and presidential candidate Muharrem İnce made a press statement at his party’s headquarters on March 26. In his speech, İnce reacted to those who criticized him and said, “Those who live in secluded mansions without ever leaving them, parlor politicians, so-called artists who tweet against me from their comfort zones… Have you ever seen or been exposed to these? Those who think they’re steering the country as they sip whiskey on the Bosphorus…”[1]
Many artists reacted to İnce’s remarks on social media. Şahan Gökbakar likened İnce’s remarks to Erdoğan’s outbursts by saying, “These words are very familiar – do you have the same speechwriter?” while Gökhan Özoğuz said, “Mr. @vekilince, you and your makeshift party are nothing but a project and everyone knows it very well. We also know how you collected the signatures. No true child of Atatürk in this country will ever vote for you! Regards, a so-callled artist” in his post. Pianist Fazıl Say’s reaction was harsher: “In such a critical election, when brighter days are closer than ever, he is coveting the votes of an opposition movement that has finally managed to bring supporters together. It is pure evil what İnce said. The public does not have the luxury to vote for ignorance, lack of culture, an ordinary showman, a second RTE as president.”
Artist Genco Erkal also reacted to İnce with a post on his social media account, saying, “What should we say to this gentleman who got dizzy when he got 100,000 signatures and called everyone on the left and right ‘artist corrupt’?”
Upon the reactions, İnce apologized to the artists with another post on social media. He said, “John Steinbeck says, ‘You cannot make a person lose his balance and then expect him to behave normally.’ I have been attacked a lot. Although it is an expression I never use, I uttered the phrase ‘so-called artists’ at the press conference. I regret to see that some of our precious artists took it personally. Because I used that expression, I apologize to all the artists of my country. No matter what they say, no matter what they do, I hold artists in high esteem.”
Venues and freedom of artistic expression: Where will events be held?
IMM’s Ramadan festivities interrupted by Üsküdar Municipality
21 March 2023
IMM wanted to set up a festive area for Ramadan activities in a place under its jurisdiction, but was prevented by the Üsküdar Municipality police.
IMM brought containers with food and handicraft stands, as well as events like concerts, talks, theater and workshops, to Üsküdar for Ramadan. However, Üsküdar Municipality police officers prevented the personnel, on the grounds that the area was located near a library and a hospital.
Kadıköy Public Education Center in jeopardy: “We don’t want it to become a mall”
28 March 2023
It was decided to evacuate the Kadıköy Public Education Center building due to earthquake risk. However, the center’s employees and the public are worried about not being able to go back to using the building and about the possibility of the building being used for another purpose.
In an interview with soL News, artist Orhan Aydın stated that the building is indeed old and needs to be reinforced: “In order for this hall, which is in the hands of the state, to be brought back to life as soon as possible, the art community and the theatres that call this place their home should take matters into their own hands and organize solidarity with the community.
I’m saying this, because if the AKP is in charge, I’m afraid it could end up like the Ataturk Cultural Center (AKM). I hope that the practices that form the basis for distrust in the AKP will not manifest themselves in different forms at the Kadıköy Public Education Center. I hope this concern of ours does not come true.”
https://www.reportare.com/soz/kadikoy-halk-egitim-merkezi-tehlikede-avm-olmasin/
[1] https://www.gazeteduvar.com.tr/fazil-saydan-muharrem-inceye-kim-ulan-sozde-sanatci-haber-1610115
Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu projesi Özgürlük İçin Friedrich Naumann Vakfı Doğu ve Güneydoğu Avrupa Bölge Ofisi (Sofya) tarafından desteklenmektedir.
Platform for Monitoring Artistic Freedom project is supported by Friedrich Naumann Foundation for Freedom East and Southeast Europe Regional Office (Sofia).